Jaaroverzicht: ‘Jongen Die Bleef Leven verwierf in twintig jaar blijvende invloed’

Vierentwintig december. Precies een jaar na de heropening van een plek die in 2003 tot leven werd geroepen, is het goed eens met elkaar terug te blikken. Op Harry Potter, op PotterDome, maar ook op het leven. Covid-19 heeft veel blijvend veranderd en we hebben elkaar harder nodig dan voorheen. Maar was ons jaar wel des Potters? En kunnen we ook iets zeggen over de blijvende invloed die Harry Potter heeft achtergelaten, twintig jaar na de eerste film? Eens zien of we met ons jaarbeeld die vraag kunnen beantwoorden.

De dag voor kerst blikken we daarom terug op 2021, het jaar van avondklokken, lockdowns, maar ook van de aankondiging van Fantastic Beasts 3 en een Harry Potter-reünie. Want ondanks alle ellende, bleek de sage rond De Jongen Die Bleef Leven nog even levend als wanneer het ooit begon. Slechts enkele voorbeelden uit het afgelopen jaar en een voorzichtige eerste conclusie.

Ten geleide

Om trouwens de vraag over de invloed van Harry Potter te kunnen beantwoorden, moeten we ook kort de geschiedenis in: Tussen begin jaren ‘00 en – ongeveer – 2009 kwam Nederland om in het grote aantal websites rond Harry Potter – laten we het de PotterBoem noemen. In die tijd maakten – in Nederland – met name Dreuzels.com, Harry Potter Freakz  en Wizardzone.nl de dienst uit, maar ook Zweinstein Online was een bekende naam. Die laatste heeft het trouwens tot 2018 volgehouden overigens. Dreuzels.com was de oudste, maar is inmiddels ter ziele. 

Tijdens het schrijven van dit artikel, bereikte ons het bericht dat Zweinsteindigitaal.com er ook de brui aan geeft. Een in memoriam pagina zal snel volgen, bevestigt ook oprichter Yves Vermeulen via WhatsApp. Ouderdom in de techniek en veranderende levens spelen onder andere mee. Niet heel verwonderlijk: de meesten zijn inmiddels de twintig gepasseerd en een aantal hebben kennis mogen maken met het fenomeen ‘gezinsuitbreiding’.

We kwamen terug

Het grote avontuur begon op 24 december 2020 – of eigenlijk eerder, toen ondergetekende besloot dat het toch wel weer eens tijd was voor een mooi Harry Potter-platform. Dreuzels was er immers enkele maanden eerder mee gestopt, diens opvolger NoMaj.nl voelt letterlijk aan als een ‘afterparty in de garderobe’, Wizardzone verkeerde in comateuze toestand en om nou te zeggen dat je heel vrolijk werd van newbie World of Potter, dat vol staat met banners – oké, de kachel moet roken maar er zijn andere manieren – en tegelijkertijd ook geld vraagt als je account een soort van inactief is. PotterDome keerde op 24 december terug. In de luwte en sobertjes, iets dat bij het momentum – te midden van een harde lockdown – paste. 

De redactie liet zich bij de ontwikkeling van het concept ‘PotterDome’ inspireren door platformen als Radar+, Follow the Money, Food Networks en De Correspondent. Het werken met een abonnee model is daarbij het uitgangspunt. Vooralsnog geheel gratis, maar op termijn wellicht tegen een kleine vergoeding. Want goede Potter research en dito verhalen, vergen tijd en manuren. En eerlijk is eerlijk: er valt nog genoeg te onderzoeken. Wat zijn de links tussen de elementen uit de verhalen met de epiek van alle tijden? Vragen waar PotterDome een antwoord op wil vinden. Het abonnee model krijgt dan ook een prominentere plek in 2022.

Om te beginnen: hoe zit het tussen Dumbledore en Grindelwald?

Wat niet is veranderd – na al die jaren – is dat we ons soms kunnen identificeren met bepaalde personages. In het verlengde daarvan, gaan we speculeren over bepaalde kenmerken van die personages, zoals bijvoorbeeld geaardheid en relaties. In de Harry Potter-verhalen lijkt het qua relaties en verkeringen zo op het eerste oog allemaal redelijk doorsnee, misschien zelfs voorspelbaar. Zo trouwt Harry uiteindelijk met Ginny Weasley, is Hermione de lover van Weasley’s broer Ron en is de familie Dursley eigenlijk een wel heel Doorzon gezin. Maar toch is er één personage waarover lang gespeculeerd is zijn geaardheid was. Albus Dumbledore bleek op mannen te vallen én wel een heel duistere voorkeur te hebben.

Na diens opleiding, leert Albus Dumbledore namelijk Gellert Grindelwald, ook een zeer getalenteerde tovenaar kennen. Grindelwald is van de tovenaarsschool Durmstrang gestuurd na een bijna-dodelijke aanval op een medeleerling. 

Lange tijd is de geaardheid van Dumbledore onderwerp van speculatie en discussie geweest. In 2007 meldde J.K. Rowling tijdens een lezing in New York dat het overleden schoolhoofd homoseksueel was en de vriendschap een eenzijdige verliefdheid was – al dan niet in diens ogen, zoals eerder vermeld, gepassioneerd – hetgeen gekenmerkt wordt als ‘de tragedie van diens leven’. Dumbledore merkte door zijn verliefdheid de kwaadaardige kant van Grindelwald niet op, ‘Verliefdheid kan ons tot op zekere hoogte verblinden’, aldus de auteur. Dumbledore besefte dat zijn gevoelens voor Grindelwald hem in een staat brachten waarin hij geen juiste keuzes kon maken. Hij vertrouwde zichzelf niet meer met macht.

Onder fans leidde dit bericht destijds tot discussie en overwegend positieve reacties. Een homoseksueel personage met een dergelijke positieve sleutelrol werd begroet als een zeer positieve stap voor homo-emancipatie. Bovendien vormde dit gegeven zoals hierboven vermeld een zeer belangrijk element in de context van Dumbledore’s’ houding jegens Grindelwald en zijn latere gedrag. Conservatieve christenen, die vaak al kritiek hadden op de serie wegens vermeende verheerlijking van occultisme, reageerden afwijzend.

Harry Potter-reünie, nieuwe Fantastic Beasts Film en meer

We hebben er jaren op moeten wachten, maar eindelijk is het dan zover. Onder meer Daniel Radcliffe, Emma Watson en Rupert Grint keren – samen met andere spelers en crew – terug naar Hogwarts voor een reünie, die in het nieuwe jaar op HBO Max uitgezonden wordt. Uit de eerste beelden die zijn verschenen, kunnen we opmaken dat er een hoop emoties zijn getoond.

Maar er gebeurde meer: zo werd er meer bekend over de derde Fantastic Beasts-film. Hij draait vanaf 15 april in de bioscoop en gaat ‘Fantastic Beasts – The Secrets of Dumbledore’ heten. Dat valt te lezen op het officiële Twitter-account van de filmserie. Komen we nu EIN-DE-LIJK alles te weten over het schoolhoofd?

Albus Dumbledore – in het Nederlands Albus Perkamentus – kennen we natuurlijk als het onvolprezen schoolhoofd van hogeschool voor hekserij en hocus pocus Hogwarts. We leerden hem kennen terwijl hij Harry als baby – nadat zijn ouders vermoord waren door Lord Voldemort – aflevert bij de Dursleys (Duffelingen). Gaandeweg ontwikkeld Dumbledore een band met zijn pupil, die een belangrijke lijn vormt in de Harry Potter-films.

Nu wordt er een hele film aan hem gewijd, waarvan de eerste details van het verhaal al bekend zijn: zo weet Dumbledore dat de krachtige duistere tovenaar Gellert Grindelwald zal proberen om controle te nemen over de tovenaarswereld. Met behulp van Magizooloog Newt Scamander leidt Dumbledore een team van tovenaars, heksen en dreuzels op een gevaarlijke missie om te vechten tegen Grindelwald zijn groeiende leger. Hoe lang kan Dumbledore echter vanaf de zijlijn toekijken als zijn hulp steeds harder nodig is? En komen we meer te weten over de gevoelens van Dumbledore voor het magisch gevaar op poortjes?

Overigens komt komt Warner Bros. in 2022 met een nieuwe releasestrategie en dat is misschien wel goed nieuws voor Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore. De studio zal in totaal 24 films uitbrengen, waarvan de helft een exclusieve bioscooprelease krijgt van 45 dagen. 

Harry Potter ranking zorgt voor discussie

Een movie ranking was er nog niet rond Harry Potter en Fantastic Beasts, dus kwamen wij er maar mee want zeg nou zelf – een zichzelf respecterend journalistiek medium rond De Jongen Die Bleef Leven kan niet zonder welbekende lijstjes (waar we dus in 2022 weer vrolijk mee verder gaan). Het leverde een interessante volgorde op, want ter redactie waren we nou niet direct onder de indruk van de Fantastic Beasts films. Helaas hebben die dan ook een plekje onderaan gekregen. Het zal er wellicht mee te maken hebben dat iedereen hier er al vanaf 2001 – de eerste film – ongeveer bij is én merendeels bij de eerste generatie PotterDome (1.0) gewerkt hebben, waardoor we extra kritisch zijn. 

Waar een enkeling misschien verwacht had dat wij voor Harry Potter and the Half Blood Prince zouden kiezen, keek misschien gek op toen PotterDome de laatste film op de eerste plek zette. Dat heeft twee redenen. De liefde tussen Severus Snape en Lily Potter wordt hier volledig ontrafeld: ‘After all this time? Always’ – de scene waar de toverdrank leraar zijn patronus – een hert, zelfde als Lily Potter – laat zien. En de andere reden is het ontgaan van een mede-PotterDomer, waarover verderop meer.

Liefhebbers en critici

Achteraf bezien konden we niet op een beter moment instappen als toen – 2021 is namelijk hét jaar waarin de allereerste verfilming zijn twintigste verjaardag vierde. Massa’s mensen – ook ondergetekende – bezochten Harry Potter en de Steen der Wijzen in de bioscoop. Het was de start van een heuse hype, vol met meetings, evenementen en zelfs Harry Potter sites. Vanaf dat moment werd er geschiedenis geschreven. Bij ons leverde dat soms bijzondere verhalen op. Zoals de fascinatie voor het groene gewaad van professor Anderling, zoals bij schrijfster Pen Stewart het geval is. 

De serie ‘Ik & Harry Potter’ gaat in 2022 daarom onverkort door, want vóór 1 oktober in dat jaar willen we zoveel mogelijk verhalen verzameld hebben met als doel de impact van Harry Potter in 20 jaar tijd in een boek samen te vangen, ter ere van het volgende feestje: het twintigjarig bestaan van de naam PotterDome. De Potterwereld heeft een hoop “kostgangers” gekend, van “makers” tot consumenten met ieder een eigen verhaal, soms tot diep ontroerend toe, zoals Suzanna Grandia omschrijft.

Naast liefhebbers uit de scene, hopen we als redactie ook wat mensen van buiten te trekken met hun verhaal. Zo vragen we ons al enige tijd hardop af of er in Hilversum of Den Haag geen enorme ‘Potter-verslaafden’ rondlopen. En als we het over Den Haag hebben: van één politicus – Martin Bosma – weten we hoe hij over de uitspraken van JK Rowling denkt. Maar hoe denkt de rest erover?

De scene als een soort familie?

Maar 2021 was niet alleen koek en ei. In Nederland zijn dit jaar twee media het slachtoffer geworden van het verlies van een dierbare. Zo verloor RTL Boulevard (en eigenlijk heel Nederland) misdaadverslaggever Peter R. de Vries, die zich onder inzette voor het oplossen van de moord op Nicky Verstappen. Maar ook PotterDome verloor een dierbare – ons abonnee Albus Snape die omkwam bij een auto-ongeluk.

In beide gevallen is het pijnlijk iemand te verliezen, zeker als beiden nog een heel leven voor zich hebben én zich volop inzetten voor de maatschappij. Waar De Vries hielp met het oplossen van soms op het eerste oog onoplosbare zaken, was Albus nooit te lui om een keer een mede-abonnee in nood de helpende hand toe te steken. Het zijn altijd de goede geesten die ons als eerste verlaten, zo blijkt maar weer…

Met behulp van Gianna del’ Castro – aanjager in ruste en samen met Fiacra Shedford uitgever van PotterDome tussen 2009 en 2013 – herdachten we hem en dragen we Albus met ons mee.

De wereld wordt ‘verpottert’

De Harry Potter-scene kent interessante kostgangers, wereldwijd. Emerson Spartz, oprichter van Mugglenet, richtte zijn eigen mediabedrijf – Spartz Media – op. Wizardzone oprichter Wesley Oudshoorn runt tegenwoordig mee het bedrijf AppSignal en voormalig ‘HetNest’-oprichter Myrthe Meester is thans filosoof en journaliste. Meester was één van de oud-gedienden in de Potter wereld die open over haar tijd bij Het Nest vertelde. Haar drijfveren destijds? ‘Zoals gezegd hielp Het Nest me om de magische sfeer uit de Harry Potterboeken vast te houden. Als ik Zweinstein nabootste op mijn website, compleet met toverlessen vol spreuken en recepten voor toverdranken, kon ik mezelf haast doen geloven dat de wereld van tovenarij echt bestond. Die vormde voor mij een tegenwicht voor mijn moeilijke jaren op de middelbare school, waar ik als introverte dromer weinig aansluiting vond. Ik kon me gemakkelijk identificeren met Harry, ook een buitenbeentje dat zich vaak onbegrepen voelde. Op het forum ontmoette ik gelijkgestemden uit het hele land, tieners die net als ik boeken, films en fantasieën nodig hadden om het leven kleur te geven en de alledaagse werkelijkheid te ontstijgen’.

Ook PotterDome heeft interessante kostgangers geleverd aan de hedendaagse samenleving. Neem bijvoorbeeld abonnee Pen Stewart, tegenwoordig getalenteerd Fantasyschrijfster. Ex-collega Roel Bakkum (2005 – 2007) is thans eigenaar van een zangstudio in Amsterdam en Sven van der Meulen, presentator en verslaggever bij DPG Media en We Are Era (RTL) startte ooit bij Vblad.nl, een maatschappelijk georiënteerde uitgave die de geest van PotterDome (in de tijd dat het er niet was) bevatte. 

Oprichter en hoofdredacteur van PotterDome Chris de Boer is dit keer degene die een opvallende move maakt: hij staat nummer zes voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 voor de VVD in zijn woonplaats. Geheel onbekend met de politieke materie is hij ook niet: nog voor hij het woord ‘schoolkrant’ had uitgesproken, was hij op de middelbare school al lid van de leerlingenraad en later voorzitter. De Boer kiest voor een stad waar iedereen in mee kan doen en iedereen zowel online als offline veilig is. Dit alles uiteraard met een beetje ‘Potter power’. Hij blijft overigens ook hier de eindbaas.

Een eerste voorzichtige conclusie: Harry Potter heeft nog altijd invloed

We mogen wel concluderen dat – zelfs op basis van simpel deskresearch – Harry Potter nog altijd een grote invloed heeft op de hedendaagse samenleving. Niet alleen de voorbeelden die PotterDome door het jaar heen optekende, maar ook door initiatieven als The HP Alliance – een Amerikaanse organisatie die zich inzet met maatschappelijke initiatieven – gebaseerd op het Potter gedachtegoed – voor de samenleving.

Ook op persoonlijke levens heeft de Potterwereld invloed gehad, blijkt uit een rondgang langs collega-platformen. Hele vriendschappen zijn ontstaan, Dreuzels.com organiseerde zelfs jarenlang jaarlijkse vakanties en er zijn zelfs complete gezinnen ontstaan. En ook achter de schermen van PotterDome ging het er achter de schermen – in de beginjaren – soms bijzonder warm en gezellig aan toe: we organiseerden sleep-overs, van Den Bosch tot Beverwijk en weer terug. En we voelen ons leeg als één van ons niet meer is…

Dank voor het mooie jaar, what’s next?

Er is één ding dat bij alle ‘PotterDomes’ een belangrijke factor was: we doen meer dan het maken van een website of online gids. We doen meer dan het schrijven van artikelen over onderwerpen rond De Jongen Die Bleef Leven. Waar er in eerdere ‘era’s’ fora waren of members die via msn met PotterDomers in gesprek gingen, schrijven we nu alles wat leeft op. En zo kom je erachter dat PotterDome echt een plek is van gelijkgestemden. Dat we misschien wel onze kracht uit De Jongen Die Bleef Leven halen. Wij als redactie zijn met name dankbaar dat we al jullie gevoelens en beweegredenen mogen noteren. En dat jullie ons die verhalen vooral toevertrouwen. Dat is ons veel meer waard dan enkel de feiten rond de franchise. Dank daarvoor.

Het nieuwe jaar wordt het jaar van eenentwintig jaar fandom. We gaan vanzelfsprekend door met het in beeld brengen van de hele “impact” van De Jongen Die Bleef Leven op alles en iedereen, of het nou goed is of niet. En we gaan door met het optekenen van de mooie verhalen over de mens achter de liefhebber. Alleen al de hoeveelheid fan made films verdienen de aandacht. Want ook zij verdienen ruimschoots het podium. Kijktip die rubriek (fan made films), overigens!

In het nieuwe jaar wordt PotterDome ook meer ‘verdiepend’, en rennen we minder achter ‘de waan van de dag aan’. Want je leest overal wel over feitjes rond Fantastic Beasts en Harry Potter. In de plaats daarvan, gaat PotterDome verder op onderzoek uit. Kijken naar de feiten achter het nieuws. Wie zijn de poppetjes en waarom doen ze wat ze doen? We kijken uit naar het nieuwe jaar, Covid-19 of niet.